Bilim insanları, Alzheimer hastalığıyla bağlantılı iltihaplı beyin hücrelerini hedef alan yeni bir aşının, bu nörolojik rahatsızlığın önlenmesinde anahtar işlevi görme potansiyeli taşıdığını söylüyor.
Amerikan Kalp Derneği'nin Boston'da düzenlenen Temel Kardiyovasküler Bilimler 2023 Bilimsel Oturumları'nda sunulan ve henüz hakem değerlendirmesinden geçmeyen araştırma, fare beyinlerindeki yaşlanmayla bağlantılı proteinleri üreten hücreleri hedef alan aşıyı fareler üzerinde test etti.
Daha önce Japonya'nın Tokyo şehrindeki Juntendo Üniversitesi Lisansüstü Tıp Fakültesi'nden bilim insanları beyindeki yaşlanmayla ilişkili glikoproteinleri (senescence-associated glycoprotein/SAGP) üreten bu tip yaşlanan hücreleri ortadan kaldıran bir aşı geliştirmişti. Bu aşı, farelerdeki ateroskleroz ve Tip 2 diyabet gibi yaşa bağlı hastalıkların iyileşmesine katkı sağlamıştı.
Araştırmacıların yeni çalışmada Alzheimer hastalığı için geliştirdiği fare modeli, insan beynini taklit ediyor ve benzer bir hastalık patolojisi sergiliyor.
Bilim insanları Alzheimer hastalığını tedavi etme amacıyla, SAGP'lerin aşırı üretildiği beyin hücrelerini hedef alan yeni aşıyı test etti.
Araştırmacılar farelere iki ve 4 aylıkken kontrol aşısı ya da SAGP aşısı tedavisi uyguladı.
Alzheimer'ın ileri evresindeki insanlar çevrelerindeki şeylerin farkında olmadığı için kaygı duymazken, aşı uygulanan farelerde kaygı gözlemlendi.
Bu, kemirgenlerin daha temkinli ve etraflarındaki şeylerin daha çok farkında olduğuna ve hastalığın gerilediğine işaret ediyor.
Bilim insanları, Alzheimer hastalığının ayırt edici belirtileri olan iltihaplanmaya işaret eden çeşitli moleküllerin seviyelerinin de aşı yapıldıktan sonra düştüğünü belirtiyor.
Çalışmanın baş yazarı Chieh-Lun Hsiao, "Çalışmamızın fareler üzerindeki yenilikçi aşı testi, hastalığı önleme veya değiştirme potansiyeli taşıyan bir yola işaret ediyor. Gelecekteki zorluk, insanlar üzerinde benzer sonuçlara ulaşmak olacak" diyor.
Dr. Hsiao şöyle belirtiyor:
Aşının insanlardaki başarısı kanıtlanırsa, hastalığın ilerlemesini geciktirme ve hatta hastalığı önleme yolunda büyük bir adım atılacak.
Alzheimer hastalığının en tipik özelliklerinden biri, amiloid beta peptitleri adı verilen beyin proteinlerinin birikmesi ve nöronlar arasında toplanıp hücrenin işlevini bozan plaklar oluşturması.
Araştırmacılar yeni aşının, beynin dil işleme, dikkat ve problem çözmeden sorumlu serebral korteks bölgesindeki amiloid birikimlerini önemli ölçüde azalttığını tespit etti.
Bilim insanları labirent testlerinde, aşı yapılan farelerin normal sağlıklı fareler gibi davranma eğiliminde olduğunu ve çevrelerine dair daha fazla farkındalık sergilediğini de gözlemledi.
Dr. Hsiao şöyle diyor:
Fare modellerindeki Alzheimer hastalığının tedavisinde farklı aşılar kullanan daha önceki çalışmalar, amiloid plak birikintilerini ve iltihaba yol açan faktörleri azaltmada başarıya ulaşmıştı. Ancak çalışmamızı farklı kılan şey, SAGP aşımızın bu farelerin davranışlarını da daha iyi yönde değiştirmesi oldu.
